Sinds 2023 is er een nieuwe manier waarop je als Vlaming betaalt voor je elektriciteit: het capaciteitstarief. Veel mensen merken dat hun energiefactuur onverwacht hoger is, en vragen zich af: “Hoe komt dat?” en vooral: “Wat kan ik eraan doen?”
In dit nieuwsbericht leggen we je in eenvoudige taal uit wat het capaciteitstarief is, waarom het zoveel mensen raakt, en – het belangrijkste – hoe je die kosten drastisch kan verlagen. Elthium biedt daarvoor een oplossing die geen maandelijkse kost heeft.
Wat is het capaciteitstarief?
Het capaciteitstarief is een nieuwe manier om je bijdrage aan het elektriciteitsnet te berekenen. Vroeger betaalde je vooral op basis van hoeveel stroom je in totaal verbruikte. Maar nu kijkt men vooral naar je hoogste kwartierverbruik in een maand. Dat is het moment waarop je in 15 minuten tijd het meest stroom van het net hebt gehaald.
Dat klinkt misschien onschuldig, maar die ene piek – bijvoorbeeld als je op een regenachtige avond je elektrische wagen oplaadt, kookt, én je wasmachine draait – bepaalt mee je factuur voor de hele maand.
Hoe wordt het capaciteitstarief berekend?
De netbeheerder kijkt elke maand naar dat ene kwartier waarin je het meest elektriciteit van het net hebt gevraagd. Dat wordt uitgedrukt in kilowatt (kW). Zelfs als je de rest van de maand heel zuinig was, telt alleen die piek. En let op: zelfs als je piek lager is dan 2,5 kW, word je toch minimaal voor 2,5 kW aangerekend.
Op het einde van het jaar berekent men het gemiddelde van al je maandpieken, en dat bepaalt het bedrag dat je betaalt als capaciteitstarief. Bij Fluvius kost 1 kW momenteel meer dan 50 euro per jaar. Dus als jouw gemiddelde piek bijvoorbeeld 6 kW is, betaal je meer dan 300 euro extra per jaar. En dat alleen maar voor die ene kwartierpieken per maand.
Waarom het capaciteitstarief snel duur kan worden?
Eén enkel moment van hoog verbruik – zelfs al duurt het maar 15 minuten – kan een stevige impact hebben op je elektriciteitsfactuur. Denk maar aan een situatie waarin je tegelijk de oven, wasmachine en laadpaal gebruikt. Die piek komt in je digitale meter terecht, en telt door voor de hele maand.
Voor een gemiddeld gezin kan dat oplopen tot honderden euro’s per jaar, zonder dat men daar eigenlijk erg in heeft. Zeker bij huishoudens met een elektrische wagen, warmtepomp of een thuisbatterij zonder slimme sturing kunnen die pieken ongemerkt hoog oplopen.
Daar komt nog bij dat de energieprijzen stijgen en de tarieven jaarlijks worden aangepast. Zo werd begin 2025 al een stijging van meer dan 30% genoteerd ten opzichte van het najaar 2024. Wie zijn pieken niet onder controle houdt, voelt dat dus dubbel zo hard in de portefeuille.
Hoe kan je het capaciteitstarief beïnvloeden?
Gelukkig kan je wél iets doen. Je hebt als consument meer controle dan je denkt. Hier zijn een paar manieren om je capaciteitstarief slim te beperken:
Peakshaving uitgelegd: wat is het en waarom is het zo nuttig?
“Peakshaving” klinkt misschien als een technische term, maar het is eigenlijk eenvoudig: je zorgt ervoor dat je verbruikspieken worden “afgevlakt”. Dit doe je door tijdens die pieken tijdelijk energie uit een batterij te halen, in plaats van van het net.
Stel dat je op een bepaald moment 4.000 watt aan toestellen hebt draaien, dan kan een slimme batterij je netafname tijdelijk beperken tot bijvoorbeeld 2.450 watt. Het verschil wordt dan geleverd uit de batterij. Zo blijft je piek onder de grens die je capaciteitstarief beïnvloedt.
Het grote voordeel? Eén enkele afgevlakte piek kan al tientallen euro’s op je jaarfactuur besparen. Doe je dit elke maand, dan heb je het snel over honderden euro’s per jaar. En dat zonder dat je moet inboeten op comfort.
Waarom bestaande systemen (zoals Victron) vaak niet volstaan?
Er bestaan al systemen die proberen piekverbruik te beperken, zoals de standaard ingebouwde ‘peakshaving’ in Victron-installaties. Maar die zijn vaak ontworpen voor andere toepassingen, en niet specifiek voor het Belgische capaciteitstarief.
Het probleem? Veel van die systemen sturen op stroom (ampère), terwijl in België het capaciteitstarief wordt berekend op basis van vermogen (watt). Daardoor grijpen ze soms te laat in, of net niet op het juiste moment. Bovendien werken ze minder goed bij driefasige installaties, wat bij veel bedrijven en nieuwbouwwoningen wel het geval is.
Het gevolg: ondanks een dure installatie blijft je piek hoog en verandert er niets aan je factuur. Frustrerend, toch?
De oplossing van Elthium: peakshaving zonder maandelijkse kost
Bij Elthium zagen we al snel dat de standaardoplossingen tekortschieten voor de Vlaamse situatie. Daarom ontwikkelden we zelf een sturing die wél doet wat nodig is: pieken verlagen op basis van het juiste vermogen, exact zoals je digitale meter het meet.
Onze oplossing werkt met je bestaande Victron-installatie, maar dan met extra intelligentie erbovenop. En wat het écht bijzonder maakt: er zijn geen maandelijkse kosten of abonnementen aan verbonden. Je betaalt dus geen extra softwarelicentie of verborgen kosten – en dat is uniek in de markt.
De oplossing is speciaal gebouwd voor het Belgische net, en houdt rekening met alle nettypes: enkelfase, 3x230V én 3x400V+N. Zo kan je jouw pieken beperken en tegelijk maximaal comfort behouden.
Hoe werkt de Elthium-oplossing?
Onze sturing werkt via een gebruiksvriendelijk dashboard dat draait op je bestaande Victron-omgeving. Met een stukje slimme software – gebouwd in Node-Red – zorgen we ervoor dat de batterij automatisch energie levert wanneer je verbruik dreigt te pieken.
Je stelt zelf de maximale netafname in (bv. 2.450 watt), én je kiest hoeveel batterijcapaciteit je daarvoor wil inzetten. Bijvoorbeeld: 20% van je batterij wordt gereserveerd voor pieken, en een ander percentage blijft beschikbaar als noodstroom (UPS).
Het systeem houdt real-time je verbruik en batterijstatus in de gaten en grijpt automatisch in wanneer nodig. Geen zorgen, geen manueel werk – enkel rust en lagere facturen.
